Ayurveda A surowa dieta : uwagi

Autor: Tom Billings

Tłumaczyła: Agata Zdrodowska-Zdrozdowska

Uwagi do wykładu wygłoszonego w sierpniu 1997 roku. Są to jedynie adnotacje, pobieżne streszczenie głównych punktów. Po więcej szczegółów zajrzyj do odwołań zamieszczonych na końcu tekstu.

WPROWADZENIE

Ajurweda jest sanskryckim terminem, przełożonym jako nauka ( wiedza )o życiu. Ayu = życie, Veda = wiedza. Ajurweda to najstarszy, tradycyjny i wciąż żywy zdrowotny/medyczny system Indii, który sięga 5000 lat wstecz, lecz posiada wiele nowoczesnych innowacji, to prawdziwy ( autentyczny) holistyczny system zdrowotny z fizycznymi, umysłowymi i duchowymi składnikami ? klasyczna Ajurweda rozwinęła chirurgię ( Sushruta Samhita ) tysiące lat temu- włączając chirurgię plastyczną, okulistyczną i szczękową (dziąseł ). ( Niektórzy witarianie < czyli odżywiający się surowym pożywieniem > odrzucają chirurgię. Ale czy mógłbyś wzbraniać się przed interwencją chirurgiczną po wypadku, by ? poskładano Cię do kupy ? ? ) Ajurweda jest jakościowym, opartym na właściwościach systemem. Nadaje ona kształt naturze w terminach ? trzech doszy ( doshy ) ? , gdzie dosza może być przełożona jako ? ta, która może się mylić ? .

ELEMENTY DOSZA KRÓTKI OPIS FUNKCJA

Ziemia+Woda = Kapha Woda Stałość/Struktura

Ogień+Woda = Pitta Ogień Przemiana

Powietrze+Eter= Vata Powietrze Ruch

Uwaga: Eter nie jest naprawdę elementem, lecz obejmuje w posiadanie wolną przestrzeń. O doszach często mówi się, jakby były czysto materialne, lecz one posiadają coś więcej niż tylko materię - są siłą, jak również energią. Komplikując bardziej sprawę, energie subtelne, stojące za doszami są często rozważane oddzielnie:

vata ( prana ), pitta ( tejas ), kapha ( ojas ).

DOSZE NA POZIOMIE FIZYCZNYM

DOSZA PODSTAWOWE POŁOŻENIE FIZYCZNA MANIFESTACJA

Kapha brzuch i płuca śluz, cholesterol, etc.

Pitta jelito cienkie żółć wątrobowa i kwas żołądkowy

Vata okrężnica Gaz i rozproszony i Gaz

W Ajurwedzie, model vata-pitta-kapha jest używany do analizowania choroby i zdrowia, pożywienia i leków. Dosze posiadają jakości ( oparte na ich konstytucyjnych elementach ), a wzmożenie lub ograniczenie dosz w ciele, zależy od jakości wszystkiego tego, co zostało przyjęte ( np. jeśli spożyta rzecz ma podobne lub antagonistyczne jakości : podobne rzeczy będą zwiększać doszę, zaś antagonistyczne zmniejszać.

JAKOŚCI PRZYPISANE DOSZOM

Vata: suchy, zimny, jasny, ruchliwy, czysty,delikatny, szorstki.

Pitta: lekko tłusty, gorący, skrajny uczuciowo, płynny, kwaśny, zmienny ( ruchomy ) lub ciekły ( płynny ).

Kapha: tłusty,zimny, ciężki, stały, gładki, lepki ( gęsty ) i miękki.

Typy ciała. Poszukiwanie swojego typu.

Ciała są sklasyfikowane poprzez typy,wg tego, która dosza dominuje w danej osobie.

PRAKRUTI = Twoja wrodzona konstytucja, równowaga Twoich dosz od momentu narodzin.

VIKRUTI = równowaga dosz w twoim ciele w Twoim ciele, w tym momencie.

Jeżeli PRAKRUTI=VIKRUTI, to jest równowaga. Równowaga jest wymagana do zdrowia optymalnego. Większość ludzi jest podwójną doszą, np. występuje u nich dosza dominująca i druga dosza. Aczkolwiek, każdy z nas ma w swoim ciele wszystkie trzy dosze.

Główne typy ciała:

pitta-vata i vata-pitta PV/VP, pitta-kapha i kapha-pitta PK/KP, vata-kapha i kapha-vata VK/KV Czysta vata-pitta-kapha VPK występuje bardzo rzadko i jej właściciele mają zwykle nieprawdopodobne zdrowie. Zobacz materiały dla zestawień typów ciała, aby określić swoje vikruti i prakruti . Najpewniejszą drogą do określenia Twojego typu ciała jest zbadanie swojego pulsu przez wykwalifikowanego w Ajurwedzie fachowca do spraw zdrowia. Główne błędy z typem ciała zestawiane są:

*zakłopotanie, gdy czujesz, że pasujesz do więcej niż jednej doszy.To normalne. Większość ludzi ma podwójną doszę, np. vata-pitta, pitta-kapha itp. oraz pomieszane vikruti i prakruti. Jest to łatwe do zrobienia, jeśli byłeś przez dłuższy czas niezrównoważony, jak niektórzy.

*postrzeganie siebie, takim, jakim byś chciał być, raczej niż takim, jakim jesteś w rzeczywistości. Kiedy oceniasz swój typ ciała, pamiętaj, że vata jest zimna, sucha, nieregularna, pitta gorąca, oleista, drażliwa, zaś kapha zimna, wilgotna, stabilna. Substancje są klasyfikowane wg ich działania na dosze ( np. ich działanie na ciało ) kiedy są przyjęte. Ajurweda naucza, że każda substancja na planecie może być użyta jako lek, jeśli dawka/metoda jest odpowiednia, a substancja przetwarzana jest aż do jej detoksykacji ( wymagane tylko w przypadku substancji toksycznych ). Jest to całkiem odmienne od systemów, które uczą, że leki nie istnieją!

Jedzenie, leki, trucizny: logiczne podejście.

Pożywieniem są te substancje, które odżywiają ciało i umysł. Lekami są te, które wspomagają trawienie, skutkiem czego sprzyjają dobremu odżywieniu i usunięciu toksyn. Trucizny, to te substancje, które powstrzymują trawienie i/albo przeszkadzają w odżywianiu. Może to być rozpatrywane w terminach dominacji: Truciznami są te substancje, które próbują Ciebie zdominować. Pożywieniem są te, nad którymi Ty dominujesz ( trawienie ). Lekarstwa to substancje, które wspomagają Cię w zdominowaniu innych substancji.

Ama: Toksyny.

Ajurweda uznaje, że toksyny mogą być wytwarzane w ciele i w umyśle. Słowo ama jest użyte do określenia toksyn. Ama nie jest ograniczone do ciała, negatywne myśli są uważane za formę mentalnego ama. Również psychiczne ama może mieć miejsce w formach/manifestacjach vata, pitta, kapha. Ama jest tworzone, gdy ktoś spożywa niedobre jedzenie i /lub zajęty jest zbrodniami przeciwko mądrości, prajnaparada. ( Notka: słowo grzech implikuje winę, nie istnieją emocje powiązane z prajnaparada ). Ktoś może widzieć pranajpada jako postępowanie przeciwko zdrowemu rozsądkowi.

Emocje związane z doszami.

Vata: strach/niepokój

Pitta: gniew/złość

Kapha: skąpstwo

Przyczyny chorób: ? zepsucie umysłu ? jest podstawową przyczyną każdej choroby ( negatywne myśli ). Toksyny psychiczne występują jako oznaki, a nie faktyczna przyczyna większości chorób. W leczeniu zaburzeń, Ajurweda po pierwsze stara się przywrócić zdrowie na poziomie psychicznym przez równoważenie dosz poprzez dietę, zioła,etc. Potem, problemy umysłu i ducha są powierzane działaniu jogi i medytacji. Podstawowy cel leczenia ajurwedycznego to uzdrowienie CAŁEJ osoby: jej ciała, umysłu i ducha. Niestety, większość ludzi w obecnych czasach jest zainteresowana po pierwsze ciałem, ignorując ducha i umysł. Leczenie w Ajurwedzie również jest szczególne dla pojedynczego człowieka, nie jest to taki typ systemu, gdzie ? jedno lekarstwo leczy wszystko ?, ? jedna dieta leczy wszystko?.

DIETETYKA AJURWEDY

Jedzenie jest analizowane pod względem jego jakości i działania na dosze. RASA- SMAK ? początek trawienia- słodki, kwaśny, gorzki, ostry, ściągający ( cierpki ), słony.

VIRYA- podczas trawienia, efekt rozgrzewający lub ochładzający.

VIPAK- po strawieniu ( wchłanianie)- efekt po strawieniu np. energia ( w terminie rasa lub smaku ), podczas wchłaniania ( asymilacji ).

PRABHAV- wyjątki od reguły. Jedzenie, które posiada jedną daną rasa,

virya, vipak jest różne od zwykłych efektów. Przykład: miód ma słodką rasa i słodki vipak. Normalnie virya mógłby być ochładzający, tak jak ochładzający jest cukier. Jednakże miód posiada virya rozgrzewający i może wzmagać pitta, jeśli jest skonsumowany w nadmiarze.

Uwaga: najlepszy zestaw wykazów jedzenia występuje u V. LADA w książce kucharskiej zacytowanej w liście adnotacji .

Przykłady jedzenia analizowanego w Ajurwedzie:

Rasa Cilantro: ściągający, słodki virya, ochładzający vipak: słodka tridosza zmniejsza V,P,K.

Rasa pieprzu kajeńskiego ( cayenne ): ostry virya, rozgrzewający vipak, ostry, zmniejsza V,K, silnie pobudza P.

Rasa koziego mleka: słodki virya, ochładzający vipak, ostra tridosza,

zmniejsza V,P,K, przydaje siły, zmniejsza śluz ( jeśli jest spożywane

właściwie ).

Styl jedzenia w Ajurwedzie

Wielu ludzi sądzi, że dieta Ajurwedy to dieta oparta na ostrym, indyjskim jedzeniu. Niekoniecznie- dieta Ajurwedy jest dietą, która harmonizuje z Twoim typem ciała, unikając niezrównoważenia ( rozchwiania równowagi ) Twojego prakruti ( naturalnych skłonności ). Ajurweda zawiera środki przeciwwagi pozwalające Ci ? oszukiwać ? teraz i potem, bez zaszkodzenia sobie. ( tak jest, jakkolwiek Ajurweda zaleca jedzenie dla Twojego typu ciała, nie ma przesadnego nacisku na ? dietetyczna czystość ? czy ? dietetyczną dyscyplinę ?. Jedzenie wg Ajurwedy to proces uczenia się, który zawiera: uczenie się właściwości jedzenia + słuchanie swego ciała, obserwowanie nie tylko reakcji na określone pożywienie, lecz także oznak nierównowagi i harmonizowanie jedzenia, które spożywasz z Twoim naturalnym stanem i potrzebami.

JEDZENIE DLA KONSTYTUCJI VATA

Dobre : większość słodkich, kwaśnych, słonych smaków.

Omijać: gorzkie, ostre, ściągające.

Ludzie vata generalnie mają słabe/nieprawidłowe trawienie. Dieta surowa jest najcięższa dla takich ludzi ( omówiono później ).

Owoce : większość słodkich owoców jest dobra dla vata. Aczkolwiek, omijać należy lub zminimalizować spożycie suszonych owoców. Nadużywanie słodkich owoców powiększy/zaburzy vata, raczej niż uspokoi/zredukuje. Nadmiar owoców może je zwiększyć bez uzasadnienia.

Warzywa : większość ludzi o doszy vata stwierdza, że gotowane warzywa są łatwiejsze do strawienia niż surowe. Patrz na dalsze omówienie tego tematu. Omijać suszone, mrożone warzywa.

Zboża : pszenica jest najlepsza dla vata, ale jest ciężka i niektórzy mogą być na nią uczuleni. Skiełkowany owies jest w porządku. Większość innych zbóż jest wysuszona i nie jest dobra dla vata. Gotowane, z olejem lub masłem nie są tak suche i mogą być dla vata łatwiejsze do przyswojenia. Skiełkowane i przetworzone w substytuty mleka, są podobnie lżejsze dla vata.

Strączkowe : tylko fasolka mung, fasola adzuki i mała soczewica są dobre dla vata ( i przyprawy mogą być niezbędne by pomóc je strawić ).

Orzechy i Nasiona : znakomita większość wszystkich orzechów, nasion jest dobra dla vata, lecz musi być on ostrożny i spożywać tylko te, które może strawić.

Oleje : olej sezamowy, ghee < sklarowane masło >- są dobre dla vata. Ghee jest strawne, sattwiczne, uważane za najlepszy tłuszcz. I znowu- jedz tylko tyle, ile możesz strawić...

Nabiał : wszystkie rodzaje są dobre dla vata, o ile nie jest alergikiem.

Słodziki: z umiarem, redukują one vata. W nadmiarze zaburzają one zarówno pitta jak i vata.

Przyprawy : wszystkie, w małych ilościach, są dobre dla vata. Uwaga: ludzie vata są skłonni do uzależnień, włączając w nie cukier i alkohol ( alkohol posiada niezmiernie słodki vipak ).

JEDZENIE DLA KONSTYTUCJI PITTA

Dobre : słodkie, gorzkie, ściągające.

Omijać: kwaśne, słone, ostre.

Ludzie pitta generalnie mają silne trawienie i mogą mieć się dobrze na surowej diecie.

Owoce : omijać kwaśne owoce, słodkie są w porządku, owoc granatu redukuje pitta i jest jednym z najlepszych dla niego owoców. Banany, papaje, powinny być spożywane jedynie okazjonalnie- są za ? gorące ? dla pitta.

Warzywa : wszystkie warzywa, prócz słonych ( pomidory ) i ostrych ( np. rzodkiewki ) są dla pitta dobre.

Zboża : pszenica, jęczmień, owies, ryż są dobre. Inne zboża są rozgrzewające i powinny być jedzone jedynie okazjonalnie.

Strączkowe : pitta może je najlepiej trawić, ale produkowany przez nie gaz stanowi jednak problem. Fasola mung jest najlepsza, pitta może jeść wszystkie strączkowe ( w małych ilościach, z wyjątkiem soczewicy ).

Orzechy i Nasiona : większość jest zbyt gorąca i zbyt oleista dla pitta. Orzech kokosowy, dynia, słonecznik są w porządku.

Oleje : unikać olei, małe ilości oliwy z oliwek, ghee jest dobre.

Nabiał : słodki i /lub niesfermentowany nabiał jest dobry. Mleko, masło ghee są w porządku, ale - ser, jogurt, kwaśna śmietana nie.

Słodziki : cukier jest ochładzający, dlatego pitta może tolerować go lepiej niż inne dosze. Miód jest rozgrzewający- używać oszczędnie.

Przyprawy : tylko ochładzające/łagodne przyprawy: kolendra,koper, cynamon, kardamon, kurkuma, małe ilości kminku i imbir.

JEDZENIE DLA KONSTYTUCJI KAPHA

Dobre : gorzkie, ostre, ściągające.

Unikać : słodkiego,kwaśnego,słonego. Kapha powinien ograniczyć przyjmowanie pokarmu i unikać tłuszczu.

Owoce : unikać bardzo słodkich owoców, bardzo kwaśnych. Suszone owoce są dobre. Podobnie ściągające.

Warzywa : ostre i gorzkie warzywa są dobre, unikać słodkich warzyw ( słodkie ziemniaki ).

Zboża : gorące, wysuszone zboża takie jak proso, gryka są dobre. Pszenica jest ciężka, trudna do strawienia dla wielu kapha i do tolerowania w większych ilościach.

Strączkowe : omijać ciężkie strączkowe takie jak soja, fasola kidney.Fasola mung, czerwona soczewica są w porządku.

Orzechy i Nasiona : zbyt oleiste, ciężkie. Można jeść niewielkie ilości słonecznika i nasion dyni okazjonalnie.

Tłuszcze : generalnie unikać. Małe ilości ghee, olej słonecznikowy są w porządku.

Nabiał : małe ilości koziego mleka, ghee jest dobre. Cokolwiek innego unikać- większość nabiału jest zbyt ciężka i oleista dla kapha.

Słodziki : unikać, jako,że wzmagają kapha. Surowy miód jest wyjątkiem- redukuje kapha.

Przyprawy : wszystkie są dobre, z wyjątkiem soli.

Postępowanie z podwójnymi Doszami Prakrutis

Podwójna dosza wiąże się z tymi dwoma dominującymi doszami. Jest to w rzeczywistości bardzo powszechne, jak ludzie, którzy są blisko ? czystej ? doszy rzadko występują. Np. VP osoba jest tą, w której dosza vata dominuje, pitta występuje jako drugorzędna ( dodatkowa ) i łagodnie kapha występuje jako trzecia. Przepisowo, by poradzić sobie z podwójnymi doszami, trzeba wiedzieć, że pory roku mogą być charakteryzowane przez dosze ( jak również przez pory dnia ).Dosze są najbardziej aktywne w porach roku: Zima to pora kapha. Wczesna wiosna- kapha. Późna wiosna i lato= pora pitta. Jesień to pora vata. Dosze przeważają w określonych porach dnia ( pory są przypuszczalne ). 9 rano do 15 po południu- pitta, 15 do 18- vata, 18 do 21- kapha, 21 do 3 rano- pitta, 3 do 6- vata, 6 do 9- pitta. Wracając do kwestii postępowania z podwójnymi doszami: podstawową ideą jest przestrzegać diety, która redukuje tę doszę, która jest dominująca o tej porze roku. Szczególnie: osoba PV/VP powinna przestrzegać diety anty-vata podczas jesieni/zimy oraz anty-pitta na wiosnę i w lecie. Smaki: unikać ostrego jedzenia ( zaburza P i V ), uwzględnić słodkie jedzenie ( słodkie redukuje oba- V i P ). Uwaga na cukier: unikaj psychologicznej zależności od cukru/słodkiego jedzenia, pracuj nad dostarczaniem słodyczy w całym Twoim życiu, nie tylko w swej diecie. ? Uwzględnić słodkie jedzenie ? oznacza tutaj, by jeść pożywienie ( nie alkohol ), którego vipak jest słodki, ale nie jego rasa. Osoba PK/KP powinna przestrzegać diety anty-pitta wiosną/latem i anty-kapha jesienią/zimą. Smaki: gorzki i ściągający( cierpki ) redukują kapha, więc są najlepszymi smakami. Zarówno kwaśny, jak i słony zaburzają P i K ? unikać. VK/KV- taka osoba powinna przestrzegać diety anty-vata latem/jesienią i anty-kapha zimą/wiosną. Smaki: ? gorące ? smaki preferowane- kwaśny, słony, ostry.? Zimne ? smaki zminimalizować: słodki, gorzki, ściągający. Możesz równoważyć kwaśne i słone smaki słodkimi, ostre- gorzkim i cierpkim.

SUROWA DIETA

Surowe jedzenie powszechnie uznawane jest za zimne i niektóre jego rodzaje są trudne do strawienia. Ludzie z dominującą doszą pitta, z ich wrodzonym silnym trawieniem generalnie mogą mieć się dobrze na surowej diecie. Istnieje sugestia, że kapha jest zimna, więc surowe jedzenie może wzmagać kapha w takich osobach. Ludzie kapha przez używanie nieco środków przeciwwagi mogą zwykle przystąpić do zaawansowanej surowej diety o ile jedzą inteligentnie. Klasyczna Ajurweda mówi, że ludzie z dominującą vata powinni jeść gotowane jedzenie, jako, że ich trawienie jest nieprawidłowe i słabe. Gabriel Cousens donosi o dobrych wynikach w surowej diecie dla ludzi vata, poprzez stosowanie standardu Ajurwedy zalecanego dla vata, stosowanego do surowego jedzenia. Niektóre z tych środków mogą mogą używane być przez ludzi kapha do przygotowania surowego, lżejszego dla nich posiłku:

*posiłek jednodaniowy. Jedzenie łączy się razem i staje się jednym dla żołądka. W surowym żywieniu oznacza to: surowe zupy ( np. zupa energetyczna Ann Wigmore i mieszane sałatki dr. Stanleya Bassa ) surowe ?gulasze? ( kiełki/awokado polane surową zupą ) i miseczka sałatki, gdzie składniki są rozdrobnione. Używanie przypraw wzmaga i wzmacnia trawienie- przeważnie ostrych przypraw, by przeciwdziałać zimnu; vata/kapha- imbir, pieprz ( gorący/czarny ) gałka muszkatołowa. Podgrzewanie jedzenia do temp. w okolicy 118 stopni F ( ok. 55 stopni Celsjusza) czasem sugeruje się niższe temperatury.

( NIE DLA KAPHA) używanie sosów na bazie oleju i oleistego jedzenia ( takiego jak awokado ) dla wydłużenia czasu, jaki zajmuje trawienie jedzenia, w ten sposób poprawić można trawienie. Olej silnie zmniejsza vata, ale powiększa kapha. Dodatkowo, kilka innych środków wspomagających może być używane jako pomocna w podtrzymywaniu równowagi w doszach.

REGULARNY MASAŻ OLEJEM ( co dzień, jeśli to potrzebne ).Dla vata, używać olej sezamowy, dla kapha gorczycowy lub kukurydziany, dla pitta rycynowy lub słonecznikowy.

ZIOŁA ? możesz wziąć przepis od od lekarza Ajurwedy, ale najczęściej ludzie stosują tripala churna. Jest to najczęściej używane zioło w Ajurwedzie.

TRIPALA CHURNA znaczy dosłownie ? proszek z 3 owoców ?. To trzy suszone, dojrzałe owoce. Ja ( i miliony innych ludzi ) stosuję je codziennie. Dawka: pół łyżeczki od herbaty z ciepłą wodą na noc, lub ( metoda stosowana przeze mnie ) 1 łyżeczka namoczona na noc w 1 filiżance wody, wypić rankiem, po przebudzeniu.

POSTAWY JOGI

Każda postawa posiada efekt dla jakiejś doszy. Postawa lotosu jest trójdoszowa. Większość wygięć do tyłu redukuje pitta, większość wygięć w przód redukuje vata, powitanie słońca ( SURYA NAMASKAR ) redukuje kapha.

Postępowanie z nierównowagą:

o anty-doszowa dieta redukuje nadmiar doszy

o zioła redukują dosze

o regularna joga i medytacja

o masaż olejem

o pancha karma- procedura oczyszczająca, która jest wysoce skuteczna w usuwaniu ama i redukcji nadmiaru doszy. Pierwotnie techniki pancha karmy to:

- olejowanie-masaż olejem i przyjmowanie oleju, daje to nadmiar doszy przywracając je do ich ? domów ?, ich podstawowego położenia w ciele, po którym dosze są eliminowane przez przestrzeganie: wymiotów terapeutycznych ( oczyszczają kapha ), przeczyszczeń oczyszczających ( eliminujących ) pitta i lewatyw, eliminujących vata. Pancha karma jestnieco mniej stresująca dla ciała niż długie posty ( zaburzają one zwykle vata ).

INNE PROCEDURY

Najtrudniejsze niezrównoważenia dla witarian

Prawdopodobnie osoba z PV lub VP albo z obiema P i V nie jest zrównoważona. Jest to trudne bo środki dodatkowe stosowane są do redukcji vata. W tym wypadku, trzeba być gotowym i zdolnym do rozwoju na bardzo ograniczonej diecie, takiej jak surowe wegańskie jedzenie, które jest trójdoszowe i/lub P-,V- jest kilka które są pomiędzy nimi. Przepisowo pod takimi warunkami, dyscyplina, rutyna, dodatkowe środki przeciwwagi. Życie jest prostsze, w przypadku, gdy dopuści się surowy nabiał do diety. Surowe mleko jest kompletnym pokarmem i jest P-, V-. Surowa dieta, która uwzględnia surowe mleko może być łatwiejsza dla zrównoważenia. Inne aspekty Ajurwedy odnoszące się do surowej diety: diagnoza języka. Poprzez oglądanie swego języka, możesz odkryć toksyny ( ama ) w okrężnicy i przewodzie żołądkowo - jelitowym. Wchłanianie substancji odżywczych ( fragment najbardziej interesujący witarian ) i kondycja innych narządów wewnętrznych. Ta informacja jest również dostępna przez diagnozę pulsu, lecz odczytywanie promieniowania pulsu stylem Ajurwedy jest zarówno sztuką, jak i wiedzą- dostarczoną przez większą praktykę. Diagnoza paznokci i oczu, również dostarcza informacji co do kondycji Twoich narządów wewnętrznych i możliwych niezrównoważeń. Te systemy diagnostyczne są zilustrowane w pierwszej książce V. LADA wyłożone poniżej.

Zalecane do przeczytania w temacie Ajurwedy:

Prakruti: Twoja Ajurwedyczna Konstytucja, Robert Svoboda

Ajurweda: Życie, Zdrowie, Długowiecznośc, Robert Svoboda

Ajurweda: Nauka Samouzdrawiania, Vasant D. Lad

Ajurwedyczne Gotowanie dla Samouzdrowienia, Vasant D. Lad i Usha Lad

Ajurwedyczne Leczenie, David Frawley

I inne książki V. Lada, Roberta Svobody, Davida Frawleya, Bhagwan Dash,

Mai Tiwari.

Additional information